İngilizce dilinde fiiller, cümlelerin temel yapı taşlarını oluşturur. Fiillerin sonuna ekler eklenmesi, fiilin anlamını ve zamanını değiştirebilir. Bu yazıda, İngilizcede fiillerin sonuna gelen ekler hakkında detaylı bilgi vereceğiz. Eklerin kullanımı, fiilin nasıl çekimleneceği ve cümledeki işlevi üzerine odaklanacağız.
Fiil Ekleri Nedir?
Fiil ekleri, fiilin köküne eklenen ve fiilin anlamını değiştiren veya zamanını belirten eklerdir. Bu ekler, fiilin hangi zamanda kullanıldığını, kimin yaptığına dair bilgileri ve fiilin durumunu ifade eder. İngilizcede fiillerin sonuna eklenen başlıca ekler şunlardır:
- -ing eki
- -ed eki
- -s / -es eki
- -en eki
-ing Eki
-ing eki, fiilin köküne eklenerek o fiilin devam etmekte olduğunu veya bir eylemin gerçekleştiğini ifade eder. Bu ek, genellikle 'şu anda' veya 'devam eden' bir durumu belirtmek için kullanılır. Ayrıca, bazı durumlarda isimleşmiş fiiller için de kullanılır.
Örnekler:
- run (koşmak) → running (koşuyor)
- read (okumak) → reading (okuyor)
- write (yazmak) → writing (yazıyor)
Bu ek, genellikle 'am/is/are' yardımcı fiilleriyle kullanılarak present continuous (şimdiki zaman) yapısını oluşturur. Örneğin:
I am running. (Koşuyorum.)
-ed Eki
-ed eki, düzenli fiillerin geçmiş zamanını oluşturmak için kullanılır. Bu ek, fiilin köküne eklenerek o fiilin geçmişte yapıldığını belirtir. Düzenli fiillerin yanı sıra, düzensiz fiillerin geçmiş zamanları farklı şekillerde oluşur ve -ed ekiyle kullanılmaz.
Örnekler:
- walk (yürümek) → walked (yürüdü)
- play (oynamak) → played (oynadı)
- clean (temizlemek) → cleaned (temizledi)
Geçmiş zaman cümlelerinde bu ek, genellikle 'did' yardımcı fiiliyle kullanılmaz, çünkü -ed ekli fiil tek başına geçmiş zaman anlamı taşır. Örneğin:
I walked to the park. (Parkta yürüdüm.)
-s / -es Eki
-s ve -es ekleri, fiillerin üçüncü tekil şahıs (he, she, it) için kullanılır. Bu ekler, cümlenin öznesine bağlı olarak fiilin çekiminde önemli bir rol oynar. Genellikle -s eki kullanılırken, -es eki, fiil -o, -s, -x, -ch, -sh gibi harflerle bitiyorsa eklenir.
Örnekler:
- play (oynamak) → plays (oynar)
- go (gitmek) → goes (gider)
- watch (izlemek) → watches (izler)
Bu ek, cümlede özneye bağlı olarak fiilin nasıl çekileceğini belirler. Örneğin:
She plays the piano. (O, piyano çalar.)
-en Eki
-en eki, bazı düzensiz fiillerin geçmiş zaman yapısını oluşturmak için kullanılır. Bu ek, genellikle kök fiilin değişimi ile beraber gelir. Örneğin, 'to be' fiilinin geçmiş zaman hali 'been' olarak kullanılır.
Örnekler:
- eat (yemek) → eaten (yendi)
- see (görmek) → seen (görüldü)
- give (vermek) → given (verildi)
Düzensiz fiiller, geçmiş zaman yapısında farklı kurallara sahip oldukları için bu eklerin kullanımı dikkat gerektirir. Örneğin:
They have eaten dinner. (Onlar akşam yemeği yediler.)
Sonuç
İngilizcede fiillerin sonuna eklenen bu ekler, dilin temel yapısını anlamak için oldukça önemlidir. Bu ekler sayesinde fiillerin zamanını, durumunu ve hangi şahsa ait olduğunu belirleyebiliriz. Fiil eklerinin doğru kullanımı, İngilizce dilinde akıcılığı artırır ve cümlelerin anlamını netleştirir. Öğrenme sürecinde bu eklerin pratik edilmesi, dilin daha iyi kavranmasına yardımcı olacaktır.
